Kołatanie serca – czym naprawdę jest?
Subiektywne odczucie nieprawidłowej akcji serca – co to jest kołatanie serca?
Kołatanie serca, znane również jako palpitacje serca, to subiektywne i często nieprzyjemne odczucie, które polega na świadomości własnego bicia serca. Nie jest to samodzielna choroba, lecz raczej objaw, który może wynikać z różnorodnych przyczyn, zarówno fizjologicznych, jak i patologicznych. Osoby doświadczające kołatania serca opisują je jako uczucie szybszego, mocniejszego, nieregularnego lub „przeskakującego” rytmu serca. W normalnych warunkach serce bije w tempie około 60-100 uderzeń na minutę, a jego praca jest zazwyczaj poza naszą świadomością. Kiedy jednak dochodzi do zmian w częstotliwości, regularności lub sile skurczu, możemy zacząć odczuwać to jako niepokojące palpitacje. Ważne jest, aby zrozumieć, że kołatanie serca może pojawić się u osób całkowicie zdrowych, ale równie dobrze może sygnalizować obecność pewnych zaburzeń czy chorób. Dlatego też zrozumienie, co to jest kołatanie serca i jakie są jego potencjalne przyczyny, jest kluczowe dla właściwej oceny sytuacji i podjęcia odpowiednich kroków.
Przyczyny kołatania serca – od stresu po choroby
Fizjologiczne i psychiczne przyczyny kołatania serca
Kołatanie serca może być wywołane przez szerokie spektrum czynników, od tych związanych z naszym codziennym życiem i samopoczuciem, po bardziej złożone problemy zdrowotne. Wśród fizjologicznych przyczyn palpitacji serca można wymienić silne emocje, takie jak radość, strach czy ekscytacja. Również stres, który towarzyszy nam w codziennym życiu, może znacząco wpływać na pracę serca, prowadząc do jego przyspieszonego lub nieregularnego bicia. Co więcej, pewne stany psychiczne, takie jak nerwica, napady paniki czy depresja, często manifestują się właśnie poprzez kołatanie serca. W takich sytuacjach uczucie nieprawidłowej akcji serca może być częścią szerszego obrazu objawów lękowych lub depresyjnych. Zrozumienie tej zależności jest istotne, ponieważ pozwala na szersze spojrzenie na problem i potencjalne wdrożenie metod radzenia sobie ze stresem czy terapii psychologicznych, które mogą przynieść ulgę również w zakresie objawów kardiologicznych.
Hormonalne i środowiskowe czynniki wywołujące palpitacje
Zmiany hormonalne odgrywają znaczącą rolę w występowaniu kołatania serca. Kobiety w okresie ciąży, ze względu na zwiększoną objętość krwi krążącej oraz fluktuacje hormonalne, często doświadczają palpitacji. Podobnie, okres menopauzy, charakteryzujący się zmianami w poziomie estrogenów, może wiązać się z kołataniem serca, często towarzyszącym uderzeniom gorąca i podwyższonemu ciśnieniu krwi. Również czynniki środowiskowe mogą wpływać na rytm serca. Zanieczyszczenie powietrza czy narażenie na wysokie temperatury mogą stanowić dodatkowe obciążenie dla układu krążenia. Nie można również zapominać o wpływie czynników takich jak niedobór pewnych pierwiastków, na przykład potasu, który jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania serca i może prowadzić do zaburzeń jego rytmu, gdy jego poziom jest zbyt niski.
Używki, leki i choroby związane z kołataniem serca
Palenie papierosów, spożywanie alkoholu i nadmierne spożycie kofeiny (np. z kawy, herbaty czy napojów energetycznych) to jedne z najczęstszych czynników zewnętrznych wywołujących kołatanie serca. Substancje te stymulują układ nerwowy i mogą prowadzić do przyspieszenia akcji serca lub pojawienia się zaburzeń rytmu. Niektóre leki, zarówno te dostępne na receptę, jak i bez recepty, mogą mieć kołatanie serca jako efekt uboczny. Ważne jest, aby zawsze informować lekarza o wszelkich przyjmowanych preparatach. Poza tym, kołatanie serca może być objawem poważniejszych schorzeń. Należą do nich zaburzenia rytmu serca, czyli arytmie, które polegają na nieprawidłowościach w przewodzeniu impulsów elektrycznych w sercu. Inne choroby kardiologiczne, takie jak niewydolność serca czy choroba wieńcowa, również mogą objawiać się palpitacjami. Zaburzenia hormonalne, zwłaszcza nadczynność tarczycy, gdzie nadmiar hormonów tarczycy przyspiesza metabolizm i pracę serca, są częstą przyczyną kołatania serca. Niedokrwistość (anemia) oraz zaburzenia elektrolitowe, jak również hipoglikemia (niski poziom cukru we krwi), mogą pośrednio wpływać na funkcjonowanie serca i wywoływać niepokojące objawy.
Objawy kołatania serca i niepokojące sygnały
Jakie mogą być objawy kołatania serca i rytmu serca?
Kołatanie serca, czyli odczuwanie przez siebie bicia serca, może manifestować się na wiele sposobów, a jego charakter często zależy od podstawowej przyczyny. Osoby doświadczające palpitacji mogą opisywać je jako uczucie, że serce bije zbyt szybko (tachykardia), zbyt wolno (bradykardia) lub nieregularnie (arytmia). Często pojawia się wrażenie, że serce „przeskakuje”, robi pauzę lub bije bardzo mocno. Palpitacje mogą być odczuwane w klatce piersiowej, ale czasem również w szyi czy gardle. Mogą pojawiać się nagle i równie nagle ustępować. Czasem kołatanie serca jest krótkotrwałe, trwa tylko kilka sekund lub minut, ale bywa też, że utrzymuje się dłużej. Ważne jest, aby zwrócić uwagę na to, czy kołatanie serca jest jedynym objawem, czy też towarzyszą mu inne, potencjalnie niepokojące symptomy.
Niepokojące objawy towarzyszące kołataniu serca
Chociaż samo kołatanie serca nie zawsze musi oznaczać poważny problem, pewne objawy towarzyszące mu powinny skłonić do natychmiastowej konsultacji z lekarzem. Do sygnałów alarmowych należą zawroty głowy, które mogą świadczyć o niedostatecznym dopływie krwi do mózgu. Obfite pocenie się, zwłaszcza jeśli nie jest związane z wysiłkiem fizycznym lub wysoką temperaturą otoczenia, również może być niepokojące. Szybszy oddech lub uczucie duszności, ból w klatce piersiowej (szczególnie jeśli jest ostry, piekący lub promieniuje do ramienia, szyi czy szczęki) to objawy, których nigdy nie należy lekceważyć. Kolejnym bardzo niepokojącym symptomem jest utrata przytomności (omdlenie) lub uczucie zbliżającej się utraty przytomności. Jeśli kołatanie serca pojawia się w połączeniu z którymkolwiek z tych objawów, konieczne jest niezwłoczne zasięgnięcie pomocy medycznej, ponieważ może to świadczyć o stanie zagrożenia życia.
Diagnostyka i badania przy kołataniu serca
Jakie badania trzeba zrobić przy palpitacjach serca?
W celu zdiagnozowania przyczyny kołatania serca lekarz może zlecić szereg badań, które pomogą ocenić stan serca i wykluczyć lub potwierdzić obecność schorzeń. Podstawowym badaniem jest elektrokardiogram (EKG), który rejestruje aktywność elektryczną serca i może wykazać nieprawidłowości w jego rytmie lub przewodzeniu impulsów. Ponieważ kołatanie serca może mieć charakter epizodyczny, czyli pojawiać się i znikać, standardowe EKG wykonane w gabinecie lekarskim może nie uchwycić nieprawidłowości. W takich sytuacjach stosuje się monitorowanie Holtera, czyli całodobowe lub kilkudniowe zapisywanie EKG za pomocą przenośnego urządzenia. Pozwala to na analizę rytmu serca w normalnych warunkach życia pacjenta. W zależności od podejrzeń lekarz może również zlecić badania elektrolitów (np. potasu, magnezu), które mają kluczowe znaczenie dla prawidłowej pracy serca, oraz badania hormonów tarczycy, aby wykluczyć nadczynność tego gruczołu. W przypadku podejrzenia chorób strukturalnych serca wykonuje się echokardiografię, czyli badanie ultrasonograficzne serca, które pozwala ocenić jego budowę i funkcję. Bardziej zaawansowane badania, takie jak koronarografia (ocena tętnic wieńcowych) czy badania elektrofizjologiczne (ocena układu przewodzącego serca), są zlecane w bardziej skomplikowanych przypadkach.
Czy kołatanie serca jest groźne? Kiedy udać się do lekarza?
Kołatanie serca, jak już wspomniano, nie zawsze musi być powodem do niepokoju. Sporadyczne palpitacje, które pojawiają się na przykład po wysiłku fizycznym, w reakcji na stres lub spożycie kofeiny, a następnie samoistnie ustępują i nie towarzyszą im inne niepokojące objawy, zazwyczaj nie są groźne. Jednakże, jeśli kołatanie serca jest częste, długotrwałe, bardzo intensywne lub pojawia się w połączeniu z niepokojącymi objawami, takimi jak wymienione wcześniej zawroty głowy, ból w klatce piersiowej, duszności czy omdlenia, konieczna jest konsultacja z lekarzem rodzinnym. Lekarz po przeprowadzeniu wstępnego wywiadu i badania może skierować pacjenta do specjalisty kardiologa. Szczególną ostrożność należy zachować, jeśli kołatanie serca pojawia się u osób z rozpoznanymi chorobami serca, nadciśnieniem tętniczym, chorobami tarczycy, cukrzycą lub innymi schorzeniami przewlekłymi. W takich przypadkach nawet łagodne palpitacje mogą wymagać dokładniejszej diagnostyki i leczenia. Pamiętaj, że wczesna diagnoza i odpowiednie postępowanie mogą zapobiec poważnym konsekwencjom zdrowotnym.
Dodaj komentarz